Ceny transferowe są fascynującym zagadnieniem, które do dzisiaj budzi bardzo duże emocje – zarówno wśród przedsiębiorców, jak i pośród polityków i prawników. W teorii umiejętne posługiwanie się nimi prowadzi do obniżenia należności podatkowych z tytułu osiągniętego zysku, co w praktyce postrzegane jest najczęściej jako próba uniknięcia opodatkowania. W rzeczywistości jest to skomplikowana i niejasna kwestia.
Czy manipulacja cenami transferowymi jest legalna?
Dla lepszego zrozumienia tematu należy w krótkich słowach wyjaśnić, czym są ceny transferowe i w jaki sposób są one używane. Cena transferowa jest to cena zakupu towarów w przypadku transakcji, która odbywa się pomiędzy podmiotami powiązanymi. Często jest to na przykład spółka i jej spółka córka, które działają w różnych krajach. Importowany towar w takiej sytuacji de facto nie zmienia właściciela. Zarówno nadawanie poszczególnym spółkom odrębnych osobowości prawnych, jak i sama (formalna) transakcja sprzedaży, są działaniami nakierowanymi na spełnienie pewnych wymogów prawnych, które obowiązują w poszczególnych krajach. Jeżeli więc dana firma działa w dwóch krajach, to w interesie jej właściciela jest płacenie jak największej części podatków w kraju, w którym są one mniejsze i jak najmniejszej tam, gdzie są one bardzo wysokie. Takim właśnie działaniem jest przenoszenie zysków przy ustalaniu wysokich albo niskich (w zależności od kierunku transakcji) cen transferowych – www.pwc.pl. Z punktu widzenia międzynarodowych standardów prawnych działanie takie nie powinno być nielegalne. Jednak oczywiste jest, że oszczędność przedsiębiorcy prowadzi tu jednocześnie do zmniejszenia zysku fiskusa. W krajach rozwiniętych, w których podatek dochodowy jest wysoki, wprowadza się więc przepisy, które w znacznym stopniu ograniczają możliwość samodzielnego ustalania cen transferowych.
Regulacje prawne dotyczące cen transferowych
Wyznacznikiem jest tu wartość rynkowa, jakkolwiek z oczywistych powodów nie jest ona miarą idealną. Ustalenie wysokości cen transferowych powinno być w praktycznie wszystkich w krajach, w których obowiązują przepisy ich dotyczące, uzależnione od aktualnej ceny rynkowej danego produktu – choć oczywiście jest ona w dużej mierze kwestią uznaniową. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest udowodnienie i odpowiednie udokumentowanie, że ustalona cena transferowa nie została zawyżona. W przypadku różnych krajów i obszarów celnych obowiązują różne wielkości, dla minimalnej wartości eksportu, przy której dokumentacja taka jest konieczna.
